Ψυχογενής βουλιμία

Τα άτομα που παρουσιάζουν βουλιμία εμφανίζουν επανειλημμένα επεισόδια κατανάλωσης μεγάλης ποσότητας τροφής.

Κατά τη διάρκεια του επεισοδίου υπερφαγίας τα άτομα αυτά αισθάνονται ότι έχουν χάσει τελείως τον έλεγχο και αδυνατούν να σταματήσουν. Το επεισόδιο υπερφαγίας διακόπτεται συνήθως εξ αιτίας ορισμένων συνθηκών, π.χ. επειδή παρεμβαίνει κάποιος τρίτος ή όταν το άτομο αισθανθεί δυσφορία, πόνο ή ναυτία.

Τα επεισόδια υπερφαγίας συνίστανται στην κατανάλωση τροφίμων με υψηλή θερμιδική αξία, που συνήθως είναι γλυκές ή ευκολομάσητες τροφές και μπορούν να καταναλωθούν γρήγορα π.χ. παγωτά, πάστες, κέικ κτλ. Συνήθως διαρκούν λίγο (το πολύ 2-3 ώρες) αλλά η ποσότητα τροφής που καταναλώνεται είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή που θα έτρωγε ένα φυσιολογικό άτομο υπό παρόμοιες συνθήκες.

Χαρακτηριστικό για τα άτομα που πάσχουν από βουλιμία είναι ότι σαν χαρακτήρες είναι τελειομανείς και δίνουν εξαιρετική σημασία στην εξωτερική τους εμφάνιση. Όμως, παρά το γεγονός αυτό, δεν τρέφουν εκτίμηση για τον εαυτό τους και νιώθουν ενοχές για την αδυναμία αυτοελέγχου. Τα περισσότερα άτομα που πάσχουν από βουλιμία προβαίνουν συχνά σε επανορθωτικές πράξεις μετά από υπερφαγία, προκειμένου να αποτρέψουν την αύξηση του βάρους. Για παράδειγμα προκαλούν έμετο ή παίρνουν καθαρτικά, διουρητικά ακόμη και κλύσματα. Άλλες φορές μπαίνουν σε διαδικασία απόλυτης νηστείας ή εξαντλητικής σωματικής άσκησης.

Διαγνωστικά Κριτήρια (με βάση τα διεθνή κριτήρια κατά DSM-IV)

Επανειλημμένα επεισόδια υπερφαγίας
Ένα επεισόδιο υπερφαγίας χαρακτηρίζεται από τα παρακάτω:
- υπερκατανάλωση φαγητού μέσα σε μία διακριτή χρονική περίοδο (π.χ. σε μια περίοδο 2 ωρών) μια ποσότητα φαγητού που είναι σαφώς μεγαλύτερη από όση θα έτρωγαν οι περισσότεροι άνθρωποι κατά τη διάρκεια της ίδιας χρονικής περιόδου και κάτω από παρόμοιες περιστάσεις
- μια αίσθηση έλλειψης ελέγχου του πόσο και τι τρώει κάποιος κατά τη διάρκεια του επεισοδίου
Επανειλημμένη ακατάλληλη αντισταθμιστική συμπεριφορά για να αποτρέψει την απόκτηση βάρους
Π.χ. πρόκληση εμέτου, λήψη καθαρτικών, διουρητικών ή άλλων φαρμάκων, νηστεία, υπερβολική άσκηση
Η υπερφαγία και οι άλλες ακατάλληλες αντιρροπιστικές συμπεριφορές συμβαίνουν κατά μέσο όρο τουλάχιστο δυο φορές την εβδομάδα για μια περίοδο μεταξύ 3 και 6 μηνών
Το επίπεδο αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης επηρεάζεται από το σωματικό βάρος και τη σωματοδομή
Αιτιολογία

Συχνά, μετά από περιόδους έντονου άγχους που υπονομεύουν την αυτοπεποίθηση ενός ανθρώπου (παράλληλα συνήθως με μειωμένη ικανότητα διαχείρισης ή αντίστασης σε στρεσογόνες καταστάσεις) προκαλούνται σοβαρά προβλήματα που σχετίζονται με την ψυχολογική του κατάσταση.

Τέτοιες καταστάσεις μπορεί να περιλαμβάνουν οικογενειακή καταπίεση, δυσκολίες στις κοινωνικές σχέσεις, μη επιτυχημένες σχολαστικές δραστηριότητες, έντονο αίσθημα μοναξιάς, περίοδος δυνατών αλλαγών, αδυναμία συμφιλίωσης με το σώμα. Μέσα στα πλαίσια της χαμηλής αυτοεκτίμησης, προσπαθώντας το άτομο να αποκαλύψει την αιτία του «κακού» βάζει τον εαυτό του σε μια διαδικασία αλλαγών, μέρος της οποίας συχνά είναι και η εξωτερική εμφάνιση.

Ενδείξεις ύπαρξης βουλιμίας

Δυστυχώς, δεν έχουμε τόσο σαφείς ιατρικές ενδείξεις. Συνήθως, το σωματικό βάρος είναι φυσιολογικό, ίσως και λίγο υψηλότερο από το φυσιολογικό. φυσιολογικόΤο άτομο συνήθως παραπονείται για κρίσεις βουλιμίας και ζητά βοήθεια με την χρήση καθαρτικών. Μερικές ενδείξεις όμως είναι οι παρακάτω:

Συνεχή επεισόδια υπερκατανάλωσης, τουλάχιστον δυο φορές την εβδομάδα
Πρήξιμο της παρωτίδας και των σιελογόνων αδένων που συνδέεται με την πρόκληση εμετού
Διάβρωση της αδαμαντίνης στις οπίσθιες επιφάνειες των δοντιών εξαιτίας της όξινης φύσης των γαστρικών υγρών που έρχονται σε επαφή με τα δόντια με τους συχνούς εμετούς
Χαρακτηριστική είναι η ένδειξη του Russel: η ύπαρξη, δηλαδή, μώλωπα ή κάλων στα δάχτυλα - δευτερογενής ένδειξη από την συνεχή προσπάθεια πρόκλησης εμετού
Αντιμετώπιση

Τα αίτια της βουλιμίας είναι, κυρίως, ψυχολογικής φύσεως, επομένως, για την σωστή και ολοκληρωμένη αντιμετώπιση της πάθησης είναι απαραίτητη η σύσταση μιας θεραπευτικής ομάδας από γιατρό, ψυχολόγο και διαιτολόγο.

Η ψυχολογική υποστήριξη τόσο του ασθενούς, όσο και του οικογενειακού και φιλικού περιβάλλοντος κρίνεται αναγκαία, γιατί ο ίδιος ο ασθενής πολλές φορές δεν αντιλαμβάνεται ή δεν παραδέχεται το πρόβλημα.

Όσο πιο γρήγορα διαγνωστεί η πάθηση, τόσο πιο ουσιαστική μπορεί να γίνει η θεραπεία, αλλά και να προληφθούν χειρότερες καταστάσεις, αν και η θνησιμότητα δεν είναι αντίστοιχη με αυτή της ψυχογενούς ανορεξίας. Αυτό που πρέπει να τονιστεί είναι ότι στο πρώτο στάδιο της πάθησης (περίπου τα πρώτα 2 χρόνια – στάδιο νεύρωσης) η κατάσταση είναι πιο εύκολο να αντιμετωπιστεί, ενώ όταν προχωρήσει στο στάδιο της ψύχωσης η θεραπεία είναι πιο δύσκολη. Μπορεί να χρειαστεί αντικαταθλιπτική αγωγή, διότι τα άτομα αυτά συχνά πάσχουν από κατάθλιψη, αν και η αποτελεσματικότητα της θεραπείας είναι αμφιλεγόμενη.

Εξίσου σημαντικός είναι ο ρόλος του επιστήμονα διαιτολόγου στην αντιμετώπιση της πάθησης. Σκοπός της διατροφικής παρέμβασης είναι η αλλαγή της συνολικής διατροφικής συμπεριφοράς και η υιοθέτηση νέων υγιών συνηθειών.

Παράλληλα, είναι απαραίτητο να εκπαιδευτεί το άτομο ολοκληρωμένα και σωστά πάνω σε θέματα διατροφής, να αποκτήσει βασικές διατροφικές γνώσεις και να καταρριφθούν μύθοι που οδηγούν σε λαθεμένη και πολλές φορές επικίνδυνη διατροφική συμπεριφορά.

Τέλος, θα πρέπει να ενημερώνεται και το άμεσο συγγενικό περιβάλλον του ατόμου, ώστε να μην μένει μόνο του κατά την διάρκεια του γεύματος.

Πηγή πληροφοριών: www.dancenews.gr